Geç Döllenme Nedir?

Sperm ile yumurtanın gebeliği başlatacak olan ilk hamlesi döllenmedir. Başarılı bir döllenme, yüksek ihtimalle başarılı bir gebeliği de beraberinde getirecektir. Aylık adet dönemi içerisinde döllenmenin ne zaman gerçekleştiği belirlenemeyeceği için, hamilelik hesaplamaları son adet tarihinin başladığı gün baz alınarak hesaplanır. Ancak bazı durumlarda hesaplanan hamilelik haftası ile ultrason verileri arasında çelişkiler görülür. Böyle bir durumda geç döllenme söz konusu olabilmektedir.

Geç döllenme:

Düzenli bir adet döngüsü 28 ile 35 günde tekrarlanmaktadır. Yumurtlama günü de, adetin başlayacağı tarihten yaklaşık 14 gün önce meydana gelmektedir. Örneğin; 30 günde bir adet olan kadının yumurtlama tarihinin, adetin başlangıcından 16 gün sonrasında olduğu hesaplanır. Bu duruma göre 16.gün salınan yumurta, aynı zamanda diliminde gerçekleşen bir cinsel birliktelik sonucunda vajinaya salınmış olan sperm ile döllenebilmektedir. Döllenme gerçekleştiği takdirde, yumurta hücresi rahime doğru ilerleyip rahim iç duvarına tutunarak embriyo haline gelir. Eğer döllenme mevcut değilse, adet döngüsü başladığında yumurta hücresi ve rahim iç duvarı kanama yoluyla vücuttan atılır.

Geç döllenme, beklenen yumurtlama tarihinin herhangi bir nedenden ötürü daha geç başlaması durumunda meydana gelir. Gebeliğin oluşmadığı durumlarda, geç yumurtlama olduğunda adet tarihinin başlaması da gecikecektir. Ancak gebelik oluştuğu için adet döngüsü oluşmayacağından, geç yumurtlama ve geç döllenmenin hiçbir belirtisi olmayacaktır.

Geç döllenme kimlerde olur?

Adet döngüsünün düzenini değiştirebilen her türlü etken, geç döllenmeye de neden olabilir. Sık sık adet düzensizliği yaşayan veya dönemsel olarak adet tarihinde sapmalar görülen kadınlarda geç döllenmenin meydana gelme ihtimali daha yüksektir. Stres, hormon ilaçları, miyomlar, polipler, pelvik enfeksiyonlar, polikistik over sendromu gibi birçok etken adet düzeninde olumsuz etkiler meydana getirebilmektedir. Adet tarihinin ileri bir güne ertelenmesi, geç döllenmeyi de beraberinde getirir.

Geç döllenme gebelik ne zaman belli olur?

Gebelik testleri, kandaki hormon seviyesinin ölçümlenmesiyle sonuç vermektedir. Embriyonun oluşması ve rahim iç duvarına başarılı bir şekilde yerleşmesinden sonra gebelik hormonları aktif olmaya başlar. Her gün düzenli ve hızlı olarak yükselen hormon seviyelerinin belirgin hale gelmesi, genellikle beklenen adet tarihinin gecikmesiyle aynı döneme denk gelir.

Evde kolaylıkla uygulanabilen idrar ile gebeliği teyit eden testlerin doğru sonuç verebilmesi, beklenen adet tarihinin 3-5 gün sonrasında gerçekleşir. Geç döllenmede ise bu sürenin biraz daha uzaması beklenir. Döllenen yumurtanın rahime yerleşip hormonları aktif hale getirmesi zaman alabilmektedir.

Geç döllenme kan testinde ne zaman çıkar?

Bir gebeliği belirlemenin en güvenilir yöntemi kan testidir. Kan testleri, erken dönem gebelikleri dahi tespit edebilir. Beklenen adet tarihinin öncesinde yapılan bir testin sonucu, mevcut bir gebelik varsa pozitif olarak çıkacaktır. Pozitif bir kan tahlilinden sonra yapılacak olan ultrason incelemesinde gebeliğe dair bulgulara rastlanılamıyor olması geç döllenme ile gerçekleşen gebeliklerde normal kabul edilir. Böyle bir durumda sık aralıklarla ultrason takibi ve kan testlerinin tekrarlanması gerekebilir.

Geç döllenme riskli midir?

Geç döllenme, yalnızca geç yumurtalama sonucunda oluşan gebelik durumudur. Bu tür gebeliklerde düşük, erken doğum veya komplikasyonlar ile karşılaşma oranı, normal sürede döllenen gebeliklerle aynıdır. Ancak, adet düzensizliğine ve dolayısıyla geç döllenmeye sebep olabilecek miyom, polip, polikistik over sendromu gibi problemler mevcutsa; gebelik boyunca daha sıkı takip edilmelidir.

Geç döllenmenin tek dezavantajı, son adet tarihi ile hesaplanan gebelik haftasının ultrason bulgularıyla uyumlu olmamasıdır. Örneğin; adet tarihine göre 10 haftalık olan bir bebek, ultrason ölçümlerine göre 8 haftalık olabilmektedir. Böyle bir durumda öncelikle ultrason ölçümleri dikkate alınmalı veya iki tarihin de ortalaması alınarak hesaplama yapılmalıdır.

Op. Dr. Havva Pars Ağargün

1968 yılında Kırşehir’in Mucur ilçesinde dünyaya geldi. İlk ve ortaokulu Mucur’da okuduktan sonra lise öğrenimine İstanbul Kız Lisesi’nde devam etti. 1991 yılında Cerrahpaşa Tıp Fakültesini bitirdikten sonra Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği Aile Panlaması Biriminde çalıştı. 1999 yılında Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesinde Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı oldu.