İlaçlı Rahim Filmi (HSG)
Kısırlığın spesifik nedenlerini teşhis etmek genellikle zordur. Bu nedenlerden birçoğu gebeliğin oluşmaması üzerine yapılan araştırmalar ile ortaya çıkmaktadır. Kadın kısırlığının yaklaşık %40’ı fallop tüplerinde veya rahimde meydana gelen problemlerle ilgilidir. Bu durumu teşhis etmek ve geçerli bir bulgu elde etmek için ilaçlı rahim filmi (HSG) istenebilir. İlaçlı rahim filmi , doğurganlık değerlendirmelerinde uygulanan rutin bir prosedürdür.
İlaçlı rahim filmi nedir?
İlaçlı rahim filmi, rahime ve fallop tüplerine bakmak için boya kullanılan özel bir röntgendir. Histerosalpingografi veya kısaca HSG olarak da adlandırılır. Bu tetkik rahim malformasyonları, pelvik enflamatuar hastalık ve Asherman sendromunun yanı sıra; fallop tüplerindeki tıkanıklığının teşhisine yardımcı olabilir. Sonuçlara göre, kısırlığa neden olan etken net bir şekilde görülebilir; tedavi planı yapılarak kısırlık giderilebilir.
İlaçlı rahim filmi neden yapılır?
Yumurtlamadan sonra, sperm ve yumurta döllenmek üzere fallop tüplerine itilir. Bir yumurta döllendiğinde embriyo oluşur, fallop tüplerinden geçerek rahim içerisine yerleşir. Hasarlı fallop tüpleri, döllenme sürecine engel olacaktır. Ayrıca, kısmen tıkalı bir fallop tüpü ektopik gebeliğe (dış gebelik) de yol açabilmektedir.
İlaçlı rahim filmi, bir kadının fallop tüplerinin açık olduğunu doğrulamakla kalmayıp, aynı zamanda rahimin normal bir şekle sahip olup olmadığını da değerlendiren bir testtir. Ayrıca, rahim boşluğun fibroidlerden, poliplerden veya yara dokusundan etkilenme durumu da kontrol edilebilir.
İlaçlı rahim filmi öncesinde neler yapılmalıdır?
İlaçlı rahim filmi yapılmadan önce, bu deneyimi kolaylaştıracak birkaç faktörün göz önünde bulundurulması gerekir:
- Test, genellikle adet döngüsünün 5. ile 10. günü arasında yapılmaktadır. Bunun nedeni, HSG yapıldığında kadının hamile olmadığından emin olmaktır. Düzensiz döngüler varsa veya yumurtlama durumundan emin olunmadığında, test öncesi hamilelik testi gereklidir. Kadının gebe olması durumunda, test için kullanılan boya büyüyen fetüse zarar verebilir ve düşük yapma riskini arttırır.
- Testin uygulanacağı kişide iyot veya tetkik esnasında kullanılması gereken diğer maddelere karşı alerjik reaksiyon olmamalıdır. Kullanılan kontrast boyanın alerjiye neden olması nadir de olsa görülebilir. Bu gibi durumlarda kullanılabilecek alternatif kontrast materyaller ve diğer test seçenekleri bulunmaktadır.
- Pelvik inflamatuar hastalığı veya açıklanamayan vajinal kanamalar varsa, ilaçlı rahim filmi yapılmamalıdır.
- Testin yapılacağı gün, işlemden önce anti-enflamatuar ağrı kesici ilaç alınabilir. Kateter takılıyken hafif krampların oluşması normaldir ve ağrı kesiciler rahatsızlığı en aza indirmeye yardımcı olabilir. Gerekiyorsa işlem sonrasında da ilaç alınabilir.
- Bazı durumlarda tanıya bağlı olarak, HSG testinden önce enfeksiyon olasılığını önlemek için bir antibiyotik programı önerilebilir.
- Test sonrasında az miktarda lekelenme veya kontrast boya sızıntıları olabilir. İşlemden hemen sonra ve birkaç gün boyunca hijyenik ped gerekebilir.
- İşlem sonrasında meydana gelebilecek hassaslık nedeniyle, kısıtlayıcı olmayan rahat kıyafetlerin giyilmesi konforlu olacaktır.
- İlaçlı rahim filmi sonrasında hastaların çoğu kendilerini iyi hissedecektir. Ancak, rahatsızlanma ihtimaline karşı refakatçi gerekebilir. Gün boyunca herhangi bir sorun olmaması için istirahat önerilir.
İlaçlı rahim filmi nasıl yapılır?
İşlemin başlangıcında, rahim ağzını görmek için vajinaya bir spekulum yerleştirilir. Rahim ağzı antiseptik bir çözelti ile temizlenir; genellikle ince, plastik bir kateter rahim ağzına yerleştirilir. Yerleştirildikten sonra, rahim ve fallop tüplerini dolduracak miktarda kontrast boya verilir.
Floroskopi adı verilen özel bir tür X-ışınıyla desteklenen görüntüleme teknolojisi; boya rahimi doldururken ve tüplere girerken canlı olarak izlenmesini sağlar. Boya, tüpün uzunluğu boyunca tamamen hareket edebildiğinde tüplerin açık olduğu kabul edilir. Ancak, boya fallop tüplerinden rahime ulaşamıyorsa rahim veya fallop tüplerinin yapılarının gelişimsel bozukluklar, skar dokuları, fallop tüplerinin tıkanması, yabancı cisimlerin varlığı veya rahimdeki tümör ya da poliplerin mevcut olması söz konusudur.
Prosedür, yaklaşık 5 dakika içerisinde tamamlanabilir.
Testin ardından belirlenen sonuçlar, hekim ile birlikte yorumlanmalıdır.
İlaçlı rahim filmi ağrılı mıdır?
İlaçlı rahim filminde rahim iç duvarlarını ayırmak ve boşluğu germek için rahime yeterli miktarda sıvı enjekte edilmelidir. Bu durum, kramplara ve hafif ağrılara neden olabilir. Sıvının boşluklardan ilerleyememesi ağrı miktarını biraz arttırabilir. Prosedür süresi boyunca, yaklaşık 30-45 saniye kramp hissedilebilir. Kateter çıkarıldığında, hemen hemen çoğu kadın için ağrı sona erer. Test sırasında normalden fazla rahatsızlık durumu mevcutsa, testi gerçekleştiren sağlık personeliyle iletişim kurulmalıdır.
Rahim filmi çektirmek riskli midir?
İlaçlı rahim filmi uygulanan kadınlarda lekelenme, kramp, mide rahatsızlıkları ve baş dönmesi yaygın olarak görülür. HSG sonrası birkaç gün boyunca kişi kendini gözlemlemeli ve aşağıda belirtilen ciddi yan etkilerin mevcut olup olmadığını değerlendirmelidir:
- Vajinal akıntı,
- Bayılma,
- Şiddetli karın ağrısı veya kramp,
- Kusma,
- Ağır vajinal kanama,
- Yüksek ateş.
Bu sorunlardan herhangi birinin yaşanması halinde derhal sağlık kurumuna başvurulmalıdır. İlaçlı rahim filmi güvenilir bir prosedür olarak kabul edilir; ancak pelvik enfeksiyon, rahim yaralanması ve hatta alerjik bir reaksiyon gelişmesi de mümkündür. Yağ bazlı malzemeler kullanılması halinde, embolizasyon veya tıkanma oluşabilir.
İlaçlı rahim filmi sonrası hamilelik oluşur mu?
İlaçlı rahim filmi sonucuna göre hamileliğin nasıl oluşabileceği hakkında birtakım fikirler edinilebilir. Tüplerde tıkanması varsa, laparoskopi yöntemiyle sorun giderilebilir. Oluşan hasarın şiddetine bağlı olarak, tüp bebek tedavisi gibi yardımcı üreme teknikleri gerekebilir.
HSG sonrasında doğal yöntemlerle gebe kalma oranının arttığı da bilinen bir gerçektir. Fallop tüplerine test esnasında aktarılan sıvının, yapışıklık olan tüpleri normal haline döndürerek sorunu çözebilir. İlaçlı rahim filmi, hamile kalma şansını artırabilir; ancak tetkikin asıl amacı tanısal bir test olmasıdır.
Yorumlar