Kadınların hangi yaşta anne olmak isteyeceği bireysel bir karardır. Kariyer, gelecek planlaması, zaman, sağlık durumu ve yaş; gebelik öncesinde değerlendirilmesi gereken önemli faktörlerdendir. Ancak yaşla birlikte artan infertilite sorunları nedeniyle, yıllar ilerledikçe kadınlar için riskli dönemler başlayabilmektedir. Hamilelik şansının hangi yaşlara dek devam edeceği birçok kadın için merak unsurudur.

Yaş, doğurganlığı nasıl etkiler?

Bir kadının yumurtalıklarında, henüz doğmadan önce oluşan yaklaşık altı milyondan fazla yumurta bulunur. Bu yumurtalar sürekli olarak parçalanmaya başlar ve ergenliğe ulaşıldığında yalnızca 300.000 adet kalır. Kadınların yaşam boyunca sadece 400-500 civarında yumurtlayacağı düşünüldüğünde bu yeterli bir miktardır. 35 yaşından sonra yumurtaların parçalanma süreci hızlanmaya başlar ve menopoz başlangıcıyla beraber tüm yumurtalama sonlanır.

Premenopozal olarak bilinen ve menopoz öncesi 2 yıl boyunca etkin olan dönemde de yumurtalama sistemi sekteye uğrar. Yumurta serbest bırakılabilir, ancak çoğunlukla döllenebilecek kalitede değildir veya kromozomal problemler nedeniyle gebelik düşükle sonuçlanır. Bu nedenle, bir kadının doğurganlığının 35 yaşından sonra önemli ölçüde azalmaya başladığı söylenebilir. 40 yaşından itibaren doğal yollarla gebeliğin oluşabilmesi oldukça güçleşir, 45 yaşından sonra ise bu ihtimal neredeyse sonlanır.

Yaşın ilerlemesiyle birlikte oluşabilecek doğurganlık problemleri şöyledir:

• Yumurtalıklar yumurta bırakamaz.
• Yumurtalıklardaki yumurta miktarı daha azdır.
• Yumurta sağlığı düşer.
• Genel sağlık durumunun, doğurganlık sorunlarına neden olabilecek koşulları içerme olasılığı yükselir.
• Düşük yapma riski daha fazladır.

Kaç yaşına kadar hamile kalınabilir?

Hamile kalmak için iki unsura ihtiyaç vardır. Bunlar; yumurta ve spermlerdir. Yumurtalar mevcut ise yaşa bağlı olmaksızın döllenme gerçekleşebilir, hamilelik oluşabilir ve sağlıklı bir bebeğe sahip olunabilir. Doğurganlık, bireysel bir faktördür. Hamile kalma yeteneği hem kadından hem de erkekten kaynaklanan birçok faktöre bağlıdır. Hamile kalınabilmesi söz konusu olduğunda tüm kadınlar için geçerli olan bir yaş aralığı yoktur.

Gebelikte en güvenli yaş aralığı 20-35 olarak tanımlanır. Ancak, 35 yaş ve üstü kadınların hamile kalması mümkündür. Bununla birlikte, ileri yaşlarda hamilelik karmaşık bir süreçtir. İnfertilite problemleri yaş yükseldikçe artar ve hamile kalmak için daha fazla zaman gerekir.

Tüm yaşamları boyunca sperm üretebilen erkeklerin aksine, kadınlarda sonsuz bir yumurta kaynağı yoktur. Kadınlar menopoza dek değişken kalitede ve miktarda yumurtlamaya devam eder. Bu nedenle, yaşla birlikte hamilelik şansı azalsa dahi, menopoz dönemi başlamadan önce hamile kalma ihtimali her zaman için mevcuttur.

Bir kadının gebe kalma şansını net olarak tanımlayacak birtakım fizyolojik unsurlar vardır ve bunların değerlendirilebilmesi için detaylı tetkikler yapılmalıdır, uzman incelemesi gerekmektedir. İlerleyen yaşlarda oluşan gebeliklerde oluşabilecek genetik riskleri tespit edebilmek için tarama testleri yapılmalı, fetüste genetik mutasyonların bulunup bulunmadığı tespit edilmelidir.

Hamile kalmak için ne kadar süre gerekir?

20’li yaşlarındaki kadınların 1 yıl içinde hamile kalma şansları %78 ile %86 aralığında değişmektedir. Bu oran 30-34 yaşlarındaki kadınlar için yaklaşık %63; 35-39 yaş arası kadınlarda ise %52’dir. Oranlar, tipik olarak menopoza ulaşana kadar azalmaya devam eder.

35 yaşından sonra 6 ay boyunca korunmasız cinsel ilişki sonrasında olumsuz sonuç alınmışsa, bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanı ile görüşülmeli, hamilelik şansını artırmak için plan hazırlanmalıdır.

İlginizi çekebilir: Kadın Doğum Uzmanı Kimdir?

Doğurganlık nasıl korunabilir?

Doğal olarak hamile kalmak yaşla birlikte güçleşirken, günümüzde bunu mümkün kılmak için uygulanabilecek birkaç yöntem bulunmaktadır.

Yumurta toplama ve dondurma teknolojisi, kadının kaliteli yumurtalarını daha sonra kullanılabilmesi için koruyabilme olanağı tanımaktadır. Ebeveyn olmayı geleceğe erteleyen kadınlar için oldukça uygun bir seçenektir.  Embriyo dondurma prosedürü de yumurta ve spermin dondurulduktan sonra saklanmasını, gerektiğinde kadının rahmine aktarılmasını içermektedir.

İlerleyen yaşlarda hamileliğin diğer bir yöntemi de tüp bebek tedavisidir. Tüp bebek tedavisi için özel olarak geliştirilen bazı yöntemler, en kaliteli yumurta ve sperm hücrelerinin döllendirilmesine imkan sağlamaktadır.

Teknolojideki gelişmeler kadınların anne olabilmesini sağlayabilse de, ileri yaşlarda hamileliğin sürdürülebilmesi de zorlu olacaktır. Rahimin elverişli olması, kadının doğuma engel bir sağlık probleminin bulunmaması gerekmektedir.

Hamile kalma şansı nasıl arttırılır?

Yaşa bakmaksızın her kadının hamile kalma şansını yükseltmesi ve sağlıklı bir hamilelik sürebilmesi için uygulaması gereken faktörler şöyle sıralanabilir:

• Genel sağlık kontrolü ve varsa hamileliğe engel olabilecek unsurların teşhisi için doktor kontrolü gereklidir. Tıbbi geçmiş, kullanılan ilaçlar, tıbbi aile öyküsü gibi önemli kriterler uzmanla birlikte değerlendirilmelidir.
• Kafein azaltılmalı, alkol ve sigara içme eylemi sonlandırılmalıdır.
• Sağlıklı kilo aralığında olunmalı, dengeli beslenmeye özen gösterilmelidir.
• Bazal vücut ısısı ve servikal sıvı gibi doğurganlık belirtileri dikkatle takip edilmelidir.
• Yumurta kalitesini artırabilmek, miyo-inositol veya nöral tüp kusurlarını önleyebilmek için folik asit takviyesi alınmalıdır.
• Hamileliğe hazırlık için sağlıklı bir zihne de ihtiyaç vardır. Çift, sağlıklı bir yaşam tarzına öncülük etmeli ve olumsuz düşüncelerden uzak durmalıdır.

Erkeklerde yaş önemli midir?

Erkekler her yaşta sperm üretebilir. Ancak, doğurganlık ve yaşlanma söz konusu olduğunda hem erkekler hem de kadınlar için bazı önemli kriterler vardır. Sperm kalitesi, erkekler için zamanla olumsuz hale gelen bir etkendir. Zayıf sperm motilitesi ve morfolojisi, düşük semen konsantrasyonu, anormal sperm ve erektil disfonksiyon gibi sorunlar, hamilelik süresini uzatmada etkin rol oynamaktadır.