Doğum Kontrolü

Bir kadın ve bir erkeğin korunmasız olarak gerçekleştirdiği her cinsel birlikte gebeliğin oluşma ihtimali vardır. Ancak; bebek sahibi olma planlarının geleceğe ertelenmesi, gebelik durumunun sakıncalı olması, kişinin ailesini tamamlaması veya hiçbir zaman ebeveyn olunmak istenilmemesi gibi nedenlerden dolayı doğum kontrolü gerekmektedir.

Kontrasepsiyon olarak da bilinen doğum kontrolü, bebek sahibi olmak istenilmediği zamanlarda bu durumu önlemeye yardımcı olmaktadır.

Doğum kontrol yöntemi nasıl seçilmelidir?

Günümüzde, bireylerin kendi yaşam tarzlarına ve bütçelerine en uygun olanı seçmelerini sağlayacak birçok doğum kontrol yöntemi bulunmaktadır. Fakat her doğum kontrol tipinin birtakım avantajları ve dezavantajları vardır. Bu nedenle, bir doğum kontrol yöntemini tercih etmeden önce genellikle hekim desteği alınmalı ve bazı kriterler göz önünde bulundurulmalıdır.

• Gelecek dönemlerde bebek sahibi olmanın istenilip istenmediği,
• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan korunma isteği,
• Partner sayısı ve düzenli cinsel ilişki sıklığı,
• Herhangi bir sağlık probleminin olup olmadığı,
• Doğum kontrol yönteminin hangi oranda koruduğu,
• Tercih edilen yöntemin bireyin istek ve ihtiyaçlarına uygunluğu,
• Herhangi bir yan etki olasılığı,
• Yöntemin ulaşılabilirlik durumu ve maliyeti gibi etkenler doğum kontrol yöntemi seçmeden önce belirlenmelidir.

Erkek doğum kontrol yöntemleri nelerdir?

• Prezervatif:

Ereksiyon halindeki penise uyacak şekilde tasarlanmış kılıflardır. Genellikle lateksten yapılırlar, ancak poliizopren ve poliüretan gibi lateks olmayan materyallerde de üretilmektedir. Ejakülat anında spermler prezervatif içerisinde kalır ve vajinaya ulaşamazlar. Doğum kontrolü olarak kullanıldığında, hamileliği önlemede yaklaşık %87 oranında etkilidir. Cinsel yolla bulaşan hastalıkların önlenmesinde etkin olan tek yöntem prezervatiftir. Kullanımının basit olması, maliyetinin az olması ve kolay temin edilebilmesi gibi avantajları mevcuttur.

• Vazektomi:

Kalıcı bir doğum kontrol yöntemidir. Spermi, penisin dışına taşıyan tüplerin bloke edilmesiyle gerçekleşir.

Kadın doğum kontrol yöntemleri nelerdir?

Kadınlar için oldukça çeşitli doğum kontrol yöntemleri mevcuttur. En sık tercih edilen uygulamalar şöyledir:

• Spiral (RIA):

Bakır ve plastikten imal edilen, sağlık kuruluşu tarafından kadının rahmine yerleştirilen küçük bir T şeklinde cihazlardır. Koruyuculuk süreleri 3 ile 10 yıl arasında değişebilir. Gebeliği önlemede %99 oranında etkilidir. Spiralin takıldığı ilk dönemlerde kramp veya lekelenme gibi yan etkiler görülebilir. Spiralin türüne göre adet döngüsü ve kanama miktarında değişiklikler oluşabilir.

• Doğum kontrol hapları:

Bir yumurtanın salınımını durdurur, servikal sıvıyı kalınlaştırır ve rahim iç duvarının yapısını değiştirerek hamileliği önler. Hapları her gün aynı saatte almak önemlidir. Düzenli ve doğru kullanımla koruyuculuğu %99 oranındadır. Birçok çeşitli maliyete sahip doğum kontrol hapı mevcuttur ve temin edilmesi kolaydır.

• Spermisit:

Spermlerin hareketliliğini bozan ve yumurtayı döllemelerini önleyen kimyasallardır. Köpük, krem, jel gibi farklı formlarda bulunabilir. Spermisitler, cinsel aktiviteden önce vajinanın derinliklerine yerleştirilmelidir. Koruma süresi oldukça kısıtlıdır. Genellikle prezervatif veya diyafram gibi yöntemlerinin koruyuculuğunu arttırmak için kullanılmaktadır. Tek kullanımı halinde koruyuculuk oranı %70’dir.

• Diyafram:

Cinsel aktiviteden önce serviks üzerine yerleştirilen lastik bir araçtır. Diyafram kullanımında rahime ulaşan açıklık bloke edilir ve sperm ile yumurta birleşemez. Her cinsel birliktelikten önce yerleştirilmesi gerektiği için kullanımı diğer yöntemlere oranla daha zordur.

• Doğum kontrol iğneleri:

Kalça içerisine enjekte edilen hormonal ilaçlar, doğum kontrol haplarında olduğu gibi yumurtaların salınımını önler ve servikal mukusun kalınlaşmasını sağlar. Enjeksiyonun türüne göre etkinliği 1 ile 3 ay arasında sürmektedir ve %94 oranında korumaktadır. Bir enjeksiyonla en az 1 ay korunma sağlanması avantajdır. Ancak; düzensiz kanama, kilo alımında değişiklik, cinsel istekte azalma gibi yan etkiler oluşabilir.

• Fallop tüplerinin bağlanması:

Kalıcı bir doğum kontrolü yöntemidir ve fallop tüplerinin cerrahi olarak bloke edilmesini içerir. Böylece yumurta ve sperm döllenmek üzere birleşemeyecektir.